فرش یکی از باارزش‌ترین دارایی‌های هر خانه ایرانی است. این کالای فرهنگی و هنری، نه‌تنها جنبه کاربردی دارد، بلکه نمایانگر ذوق و سلیقه ایرانیان در طراحی و دکوراسیون داخلی است. با گذشت زمان و استفاده مداوم، فرش‌ها دچار آلودگی، گرد و غبار، لکه و حتی تغییر رنگ می‌شوند. بنابراین شستشوی فرش یکی از ضروری‌ترین مراحل نگهداری آن به‌شمار می‌رود. اما نکته مهم اینجاست که نحوه شستشوی فرش بسته به نوع آن—یعنی فرش ماشینی یا فرش دستباف—کاملاً متفاوت است. در این مقاله به تفاوت شستشوی فرش دستباف و ماشینی میپردازیم.
تفاوت شستشوی فرش دستباف و ماشینی
قبل از بررسی تفاوت‌های شستشو، باید با ماهیت این دو نوع فرش آشنا شویم.
فرش دستباف
بافته‌شده از الیاف طبیعی مانند پشم، پنبه و ابریشم
رنگرزی اغلب به روش‌های سنتی و با رنگ‌های گیاهی
ارزش هنری و مالی بسیار بالا
حساس به رطوبت، گرما و مواد شیمیایی
فرش ماشینی
تولیدشده با دستگاه‌های صنعتی
استفاده از الیاف مصنوعی مانند آکریلیک، پلی‌پروپیلن، پلی‌استر
رنگ‌های شیمیایی پایدارتر
مقاوم‌تر در برابر فشار مکانیکی و شوینده‌ها
۱. تفاوت در مواد شوینده مورد استفاده
فرش دستباف:
شستشوی فرش دستباف نیازمند مواد شوینده ملایم، بدون آنزیم و فاقد خاصیت اسیدی یا قلیایی قوی است. استفاده از شوینده‌های معمول بازار می‌تواند باعث:
رنگ‌رفتگی
ایجاد لکه‌های رنگی (مخلوط شدن رنگ‌ها)
زبر شدن بافت فرش شود.
پیشنهاد: استفاده از شوینده‌های طبیعی مثل شامپو بچه، یا شوینده مخصوص فرش‌های دستباف موجود در بازار.
فرش ماشینی:
الیاف مصنوعی مقاوم‌تر هستند و امکان استفاده از شامپو فرش‌ها، شوینده‌های قلیایی ملایم و حتی محلول‌های لکه‌بر بیشتر وجود دارد. با این حال، استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی می‌تواند باعث آسیب به بافت فرش شود.
۲. تفاوت در دمای آب
فرش دستباف: استفاده از آب داغ ممنوع است. آب باید سرد یا کمی ولرم باشد. دمای بالا باعث آسیب به رنگ و تار و پود طبیعی فرش می‌شود.
فرش ماشینی: استفاده از آب ولرم بلامانع است. برخی قالیشویی‌های صنعتی حتی از آب گرم کنترل‌شده برای شستشوی بهتر چربی و لکه‌ها استفاده می‌کنند.
۳. تفاوت شستشوی فرش دستباف و ماشینی در ابزار ها و روش ها
برای فرش دستباف:
شستشوی دستی یا نیمه‌دستی
استفاده از برس‌های نرم یا الیاف طبیعی
جلوگیری از مالش شدید
آب‌گیری با روش‌های کم‌فشار یا سنتی (چلانیدن با دست)
برای فرش ماشینی:
شستشو با دستگاه‌های خودکار و پرقدرت
امکان استفاده از برس‌های سخت‌تر
خشک‌کن‌های صنعتی با سرعت بالا
آب‌گیری با دستگاه سانتریفیوژ
۴. خشک‌کردن فرش؛ نکته‌ای کلیدی
فرش دستباف:
نور مستقیم آفتاب ممنوع! چون باعث رنگ‌پریدگی می‌شود.
خشک شدن در هوای آزاد و گردش ملایم هوا
نباید تا زوده‌خشک شدن، تا یا رول شود.
فرش ماشینی:
خشک‌شدن سریع‌تر و مقاوم‌تر نسبت به نور
اما همچنان بهتر است از نور مستقیم و خشک‌کن‌های خیلی داغ اجتناب شود تا الیاف آسیب نبینند.
۵. هزینه شستشوی فرش
فرش دستباف: هزینه شستشو بیشتر است؛ چون نیاز به تخصص، زمان، مواد خاص و حساسیت بیشتری دارد.
فرش ماشینی: هزینه کمتر، فرآیند سریع‌تر و بدون ریسک بالا
۶. اهمیت انتخاب قالیشویی مناسب
قالیشویی‌های حرفه‌ای باید امکان تشخیص نوع فرش را داشته باشند و بر اساس آن:
شوینده مناسب انتخاب کنند
دمای آب را تنظیم کنند
روش شستشو را تغییر دهند
روند خشک‌کردن را کنترل کنند
قالیشویی‌های مجهز معمولاً بخش مجزایی برای شستشوی فرش‌های دستباف دارند.
جمع بندی
فرش دستباف و ماشینی، دو دنیای کاملاً متفاوت‌اند. شستشوی هرکدام نیاز به شناخت دقیق، ابزارهای متفاوت و تجربه دارد. اشتباه در شستشوی فرش دستباف ممکن است خسارت‌های جبران‌ناپذیری به‌همراه داشته باشد. پس اگر قصد شستشوی فرش دارید، ابتدا نوع آن را بشناسید و در صورت تردید، حتماً با یک قالیشویی حرفه‌ای مشورت کنید.
هنوز نظری ثبت نشده،نظر خود را ثبت کنید!